Wie goed voor zichzelf zorgt, zorgt beter voor anderen

Onze wijkverpleegkundigen verzorgen ingewikkelde wonden, geven mensen injecties, leggen sondes aan, doen bloedtransfusies en in thuissituaties geven ze zelfs chemotherapie’, somt René van Kruchten op. In Zuidoost-Drenthe, het werkgebied van René, voorzien 800 Icare-medewerkers in verpleging en verzorging aan huis. Net als elders in de zorgsector ligt de werkdruk van wijkverpleegkundigen hoog. ‘Duurzame inzetbaarheid is in de zorg het allerbelangrijkste’, zegt René. ‘We moeten zorgmedewerkers met veel plezier aan het werk houden.’ Maar is het zorgen zelf dan geen bron van werkdruk? René is stellig: ‘Ik heb nog nooit gehoord dat iemand werkdruk ervaart omdat hij of zij een moeilijk infuus moest aanleggen. Echt niet! Dat vinden medewerkers juist fantastisch. Ze willen graag mensen helpen.’ Wijkverpleegkundigen schrikken ook niet terug van de toenemende complexiteit in hun werk, vertelt René. ‘Juist de organisatie van het werk, de veelheid aan administratieverplichtingen, te veel regeltjes… dat geeft stress en werkdruk.

Het werkplezier verhogen en de werkdruk verlagen: dat was het doel van René. Samen met Zilveren Kruis ging Icare aan de slag met een pilot. ‘Iedere organisatie is uniek’, zegt Michiel Ober, de betrokken consultant vanuit Zilveren Kruis. ‘Daarom hebben we eerst een grondige analyse gemaakt, zodat we weten waar de aandachtspunten liggen en wat écht nodig is voor een succesvolle aanpak.’ Na de analyse werd samen met Icare een visie ontwikkeld op de gezondheid van medewerkers om de koers te bepalen. Vervolgens werd er gekeken welke groepen de meeste risico’s liepen. Wijkverpleegkundigen bleken een belangrijke groep. Zij vervullen een spilfunctie in de zorg aan de cliënten en doen daar alles voor. Maar ze trokken te veel taken naar zich toe, terwijl er al een tekort aan wijkverpleegkundigen is. Geen goede combinatie met het oog op werkdruk. ‘Als zij omvallen is dat slecht voor de cliënten, voor de organisatie, maar natuurlijk ook voor henzelf’, vertelt Michiel. 

Michiel Ober, adviseur Zilveren Kruis

Zingend naar huis rijden

Doe het niet voor Icare of Zilveren Kruis...

In de 6 maanden van de proeftuin kregen de wijkverpleegkundigen de vrijheid om zelf hun taken in te delen. Ook werden ze individueel gecoacht en eens in de zoveel tijd kwamen ze samen om ervaringen uit te wisselen. Ze leerden van elkaar. De wijkverpleegkundigen vonden de balans terug. Er werd geoogst in de proeftuin: het aandeel van burn-outklachten in de groep nam met een kwart af en het werkplezier nam fors toe. En dit alles werd gezaaid tijdens de sessie met geeltjes. René: ‘De begeleiding van de bijeenkomsten, de expertise en de frisse blik van buitenaf zijn zo waardevol aan de rol van Zilveren Kruis.’ Er was ook een onvoorziene bijvangst. De taken die door de wijkverpleegkundigen werden doorgeschoven naar verpleegkundigen of verzorgenden zorgden voor meer verantwoordelijkheid bij die groepen. Zij voelden zich hierdoor serieuzer genomen en werden meer uitgedaagd. ‘Hierdoor is ook hun werkplezier toegenomen. Mooi toch?’ René: ‘Ik ben heel trots op onze aanpak. Het is zó essentieel om zuinig om te gaan met je personeel. In de zorg moeten we benadrukken dat het om onze medewerkers gaat. Ik zeg tegen hen: jullie zijn de sleutel om te zorgen dat Nederland leefbaar blijft. Jullie bedrijven topsport. En samen gaan we voor Olympisch goud.’

Alet Hoenderken: ‘Met enige regelmaat dacht ik: ga ik mijn werk als wijkverpleegkundige tot mijn pensioen volhouden? Ik ben nog maar 33. Na vakanties stond ik niet te popelen om weer aan het werk te gaan. Dat is wel een teken, hoor. De proeftuin heeft mij werkplezier teruggegeven. Ik voel nu dat ik écht wat kan doen achter de voordeur. Het gaat mij om het contact met de cliënt, niet om brandjes blussen op kantoor. Die brandjes had ik op mijn geeltje geschreven: een taak waar ik geen energie van krijg. De focus ligt tegenwoordig meer op ons als team. René vergelijkt de zorg met topsport; ik noem het een teamsport. Het werk is nooit af, maar nu zorgen we óók meer voor elkaar. Ik kom net terug van vakantie en zei tegen mijn vriend: “Ik heb gewoon weer zin om aan de slag te gaan!” Een fijn gevoel.’