Zilveren Kruis en werkgevers slaan de handen ineen voor vrouwengezondheid

‘De gezondheid van vrouwen staat onder druk. Ook ligt het verzuimcijfer onder vrouwen structureel hoger dan bij mannen,’ zegt Alexandra Bemelmans, adviseur gezond ondernemen bij Zilveren Kruis. Ze wil niet per se alarmerend beginnen; ze is vooral heel blij dat het lerend netwerk vrouwengezondheid eindelijk van start is gegaan. Maar ze kan er niet omheen: ‘Klachten gerelateerd aan bijvoorbeeld menstruatie of de overgang hebben impact op de inzetbaarheid van vrouwen. Wanneer dit voor verzuim zorgt, wordt vaak een andere reden opgegeven. Het gaat hier om de helft van onze bevolking – dat is veel! Er zijn zoveel fases in het leven van een vrouw waarbij hormonen een rol spelen. Hier moeten we echt iets mee.’ Om werkgevers actief te ondersteunen in het verbeteren van de gezondheid en inzetbaarheid van vrouwen kwam het Lerend Netwerk Vrouwengezondheid op 1 juli voor het eerst bij elkaar in Leiden. ‘We zijn allemaal zoekende, maar ook erg gemotiveerd’ zegt Alexandra. ‘Maar dat is ook zo fijn van dit netwerk. We gaan onze kennis delen en vergroten. Ieder van ons is een stukje van de puzzel. Samen gaan we deze puzzel leggen.’ 

Steeds meer vragen over vrouwenzorg

De zaal in Leiden stroomde op 1 juli al snel vol. Precies waar Alexandra en haar collega en mede-initiator Danielle van Tongeren op hadden gehoopt. Maar liefst 21 bedrijven – klein, groot, multinational – hadden zich aangemeld. ‘Steeds meer werkgevers vragen ons hoe ze beter kunnen omgaan met vrouwenzorg,’ zegt Danielle. ‘Daar wilden we iets mee. We begonnen met het idee om “iets” met de overgang te doen, maar dit thema is veel breder. Veel belangrijker. Daarom dit netwerk.’ Het belang blijkt wel uit het succes van de eerste bijeenkomst. Danielle: ‘Dit is geen Zilveren Kruis-feestje waarin we vertellen hoe het allemaal werkt met vrouwengezondheid, maar een co-creatie met werkgevers. Wij leren allemaal van elkaar. We willen echt een beweging op gang krijgen.’ En die beweging was voelbaar in de zaal. De aanwezigen gaven aan kennis te willen ophalen, handvatten nodig te hebben en op zoek te zijn naar inspiratie. Dan zaten ze goed in Leiden!

Gebrek aan kennis en onderzoek

Bijna elke vrouw krijgt in haar leven te maken met vrouwspecifieke gezondheidsproblemen. Spreker Moniek Tiel Groenestege van FemmeUp schudde de aanwezigen andermaal wakker. De urgentie werd dubbeldik onderstreept. ‘Je kunt niet altijd voorkomen dat een vrouw klachten ervaart, maar je kunt wel zorgen dat zij de juiste kennis heeft en haar ondersteunen,’ zegt Alexandra. Ook Carlijn Hermes van Care for Women, specialist in hormonale klachten, benadrukte de nood aan verandering. Of verbetering vooral. Het spectrum van hormonale klachten varieert van vermoeidheid en opvliegers tot mentale problemen zoals depressiviteit, concentratieverlies en stemmingswisselingen. Wat alle klachten gemeen hebben? Ze hebben allemaal óók impact op het werk. En toch blijven vrouwspecifieke aandoeningen vaak onbesproken door schaamte. Opvallend genoeg is er ook een gebrek aan medische kennis en onderzoek gericht op vrouwen, terwijl het vrouwenlijf anders werkt dan het mannenlijf. Dat wringt aan alle kanten, zeker ook omdat de zorgkosten alsmaar stijgen. Alexandra: ‘Onze visie is: gezondheid dichterbij voor iedereen. Dat vind ik mooi. Maar dat vraagt ook om meer aandacht voor vrouwengezondheid. Juist dan kunnen we gelijkwaardigheid realiseren. Je moet die durf hebben.’ 

Een vrouw is geen kleine man

Marjolein Janssen, Programma Manager Health en Wellbeing bij Philips, zat ook in de zaal. Na afloop is ze enthousiast en zit ze vol nieuwe ideeën. ‘Wij doen altijd veel rondom International Women’s Day. Daar kunnen we eigenlijk best een campagne vrouwengezondheid aan koppelen. Het is heel nuttig om hier te horen hoe anderen dit thema aanpakken. Mijn radertje gaat dan meteen draaien.’ Ze vond de discussies over vrouwengezondheid en de noodzaak voor meer onderzoek bijzonder verhelderend. ‘Ik leerde dat er onvoldoende aandacht is voor vrouwengezondheid – dat raakt me echt. Er is zoveel onwetendheid rond het vrouwenlijf... Een vrouw is geen kleine man.’ Haar ambitie voor het netwerk is duidelijk: ‘Ik wil dat we meer samenwerken, meer van elkaar leren, en dat we gezamenlijk naar oplossingen zoeken. Nu is het aan ons. Wij zijn eigenlijk de eerste generatie dames die een groot onderdeel uitmaakt van de arbeidspopulatie.’

Marjolein Janssen (rechts op de foto) – Programma Manager Health en Wellbeing bij Philips

Actieve houding

Philips doet veel aan vrouwengezondheid. Ze maken gebruik van de providerboog: een breed assortiment aan oplossingen, welke werkgevers via Zilveren Kruis bij hun medewerkers kunnen aanbieden. De providerboog van Philips is uitgebreid voor vrouwen met menstruatieklachten. ‘Maar ik hoorde net ook dat dit fijne eerste stappen zijn,’ zegt Marjolein. ‘Met aanbod alleen ben je er niet. Dat weet ik natuurlijk ook wel, maar toch is zo’n duwtje fijn. We hebben een mooie basis om er meer aandacht aan te geven. Ik kwam hier met een actieve blik en zit nu nog meer in de actiestand. Ik kijk al uit naar de volgende bijeenkomst.’ Marjolein is niet de enige die zin heeft in de volgende sessie. Ans Eijkenboom sluit zich bij haar aan als verzuimcoördinator Health Services bij Avans Hogeschool. Zij en haar collega Jeanet van Oers zijn enthousiast. Zeker omdat ze werken in een organisatie die open staat voor ontwikkelingen op dit thema. ‘Wij gaan hier meer aandacht voor vragen op alle mogelijke manieren.’ Het zou mooi zijn als we samen materiaal kunnen ontwikkelen waar we het thema mee kunnen promoten. Dat het alle leidinggevenden en directies nog meer aanspreekt. Vrouwengezondheid moet een algemeen thema worden.’ 

Bewustwording bij leiding en directie

‘Ik ben 58 en kom uit een generatie waar het motto was: niet zeuren, gewoon doorgaan,’ zegt Ans. Ze moet er nu zelf om lachen. ‘Ik vind het heel goed dat we het nu bespreekbaar maken. Ook met mannelijke collega’s. En dan niet alleen menstruatieklachten of de overgang, maar het hele vrouw-zijn. Je bent gewoon anders. Dat viel op de bijeenkomst mooi op zijn plek. Eigenlijk is het gek dat we nu pas echt de diepte ingaan. Ik bedoel: we zijn een eeuwenoude groep. Kom op jongens!’ Ans waardeert vooral de niet-medicaliserende aanpak van het netwerk: ‘Het gaat niet om bedrijfsregelingen optuigen, maar om bewustwording te creëren bij leidinggevenden en medewerkers.’ Ze is even stil. En dan zegt ze: ‘Ik heb zelf ook een periode gehad dat ik altijd aan het huilen was. Als een collega me al aankeek: huilen! Dat waren hormonen. Vreselijk. Meer kennis was toen fijn geweest, bij mij en collega’s. Dat iedereen weet: dat hoort gewoon bij de periode waar ik in zat. Dan krijg je een stukje acceptatie, waardoor je je tóch prettiger voelt.’ 

Hormonen zijn overal

‘Er heerst een taboe op het bespreken van vrouwengezondheid. Dat proberen we te doorbreken’ zegt Alexandra. ‘Het bespreken van hormonale klachten is lastig voor vrouwen, want je kunt niet altijd rekenen op begrip. Terwijl hormonen een belangrijke rol spelen in elk vrouwenlichaam. Eigenlijk is dat heel gek: het is constant om ons heen, maar het wordt nauwelijks benoemd.’ Danielle knikt. Werkgevers spreken elkaar niet over deze thema’s, legt ze uit. Daarom is ze zo blij met het lerend netwerk. ‘Hier bespreken totaal verschillende bedrijven én ook concurrenten hoe ze meer kunnen betekenen voor vrouwelijke medewerkers. Iedereen zei bij het weggaan hoe goed en leerzaam het was.’ Danielle glimlacht: doel bereikt. Of nou ja, dit is natuurlijk nog maar het begin… ‘Als we samenkomen en met en van elkaar leren, kunnen we veel meer stappen zetten.’ 

Meld je ook aan voor het lerend netwerk

Ook Alexandra kijkt terug op een geslaagde start van het lerend netwerk. ‘Het geeft me veel energie. We zijn hier met iets goeds bezig. Ik voel de verbinding met alle werkgevers.’ Danielle knikt enthousiast. ‘Het wordt gedragen door iedereen. En dat is fijn, want anders gebeurt er niets.’ 

Inmiddels heeft de tweede bijeenkomst plaatsgevonden op 30 september. En er volgen meer bijeenkomsten, met inhoudelijke focus op diverse onderwerpen binnen het thema vrouwengezondheid. Deelnemers van het lerend netwerk denken hierover mee. ‘Samen kan het beter,’ zeggen Danielle en Alexandra haast tegelijkertijd. Alexandra: ‘Met alle verbindingskracht die wij hebben als Zilveren Kruis willen we graag iets bijdragen aan vrouwengezondheid. Het is mooi als we dit samen kunnen doen.’ 

Diverse interessante bronnen
Women Inc., Position Paper Nationaal Plan Vrouwengezondheid.
Motie 2e kamer leden Dobbe en Paulusma, ‘nationale strategie vrouwengezondheid’ + amendement,
CBS, Werkzame beroepsbevolking – emancipatie monitor;
CBS, Ziekteverzuim geslacht en leeftijd.