Eerder nadenken over ouder worden

Annelies Kamerling, Strategisch adviseur bij Zorgbalans: ‘Eerder nadenken over ouder worden’ is ontstaan vanuit het experiment Leven zoals je wilt’, een initiatief van de zorgkantoren Zilveren Kruis en Zorg & Zekerheid. Wij hebben als zorgaanbieder, samen met ouderen en hun omgeving, gezocht naar een goede timing om het gesprek aan te gaan over ouder worden. Iemand moet aan kunnen geven wat voor hem of haar belangrijk is. Maar wanneer ga je hier nou over in gesprek met elkaar? Ouderen komen zonder indicatie niet meer op een wachtlijst bij een verpleeghuis. Tegen de tijd dat een oudere een indicatie voor langdurige zorg nodig heeft, is zijn of haar hulpvraag al behoorlijk groot. Dus we zien steeds vaker dat ouderen in acute sfeer bij ons binnenkomen. Het nadenken over wat deze oudere graag wil, wat zijn of haar wensen en behoeften zijn, is vaak dan al een gepasseerd station.'

Marja Oudt, Kwaliteitsfunctionaris bij Stichting Sint Jacob: ‘Als je jong bent dan denk je regelmatig na over je toekomst. Over de schoolkeuze voor je kinderen bijvoorbeeld en welke stappen je nog wil nemen als het gaat om je carrière. Maar als je rond de 60 bent denk je vaak nog niet na over hoe je de laatste periode van je leven wilt gaan invullen want je bent vaak nog volop aan het werk en staat nog midden in het leven. Wil ik nog verhuizen? Of dichterbij de kinderen wonen? Wat wil ik als ik niet meer in mijn eigen huis kan wonen? Die vragen stellen mensen zichzelf vaak nog niet. Dat zouden we graag anders zien. Want jezelf die vragen stellen en nadenken over wat je wel en niet wil, dat brengt je dichter bij de zorg die aansluit op jouw wensen en behoeften.'

Wachtlijsten bij zorginstellingen zijn vaak lang. Een plan B is dus belangrijk

Annelies Kamerling: 'Het is vergelijkbaar met het uitkiezen van een school. Je kan worden uitgeloot. Wat wil je dan? Vaak komen mensen met dementie in de situatie dat de omgeving zegt, dit kan niet meer zo. Dan gaat het niet meer over de persoon maar over de risico’s en de emoties van naasten of mantelzorgers. Er moet een oplossing komen. Zo snel mogelijk. Natuurlijk is er een verschil met het uitkiezen van een school. Je weet niet of je dement wordt of welke gebreken je krijgt. Het is moeilijk om van tevoren te bepalen wat je dan belangrijk vindt. Maar als de omgeving weet wat in de basis je wensen en behoeften zijn en ook wat je niet wil, dan kunnen zij samen met jou of namens jou stappen ondernemen als het zover is.'

We willen het gesprek over ouder worden op gang brengen in de samenleving

Marja Oudt: 'We zien in de praktijk regelmatig schrijnende situaties: Een oudere met dementie. Hij komt ten val en kan niet meer naar huis. Er is met de oudere en zijn omgeving niet nagedacht en besproken over wat hij graag had gewild en wat hij fijn vindt. Er moeten snel beslissingen genomen worden. We weten dan niet zeker of ons wooncentrum de goede plek is. Je begint als aanbieder, maar ook als oudere dan al met een achterstand. Het gesprek aangaan over ouder worden met de oudere en zijn omgeving is in ieders belang. Ten eerste voor de oudere, want die komt te wonen in een verpleeghuis die het meeste aansluit bij wat hij belangrijk vindt. Ten tweede voor ons als zorgprofessional, omdat wij de meest passende zorg kunnen bieden.' Annelies Kamerling: 'Wat ik belangrijk vind is dat wij de omgeving van ouderen helpen om na te denken over ouder worden. Met de oudere, zijn familie, maar ook de wijkverpleegkundige en huisarts. Zij kunnen de hulpmiddelen die er zijn ook goed gebruiken in de gesprekken maar ook aan de oudere en zijn netwerk geven. We willen ouderen er bewust van maken dat zij de regie kunnen nemen over hoe zij later hun leven willen leiden.'