Gegevensuitwisseling in ons beleid Achtergrondinformatie
Passende hybride zorg is één van de oplossingen voor het toekomstbestendig houden van de zorg. Transmurale, digitale samenwerking tussen zorgaanbieders is hierbij onvermijdelijk. Databeschikbaarheid en digitale gegevensuitwisseling zijn essentieel om dit mogelijk te maken. Daarom komt dit onderwerp ook terug in ons beleid.
Generieke functies en gemeenschappelijke voorzieningen
Generieke functies zijn basisfuncties die nodig zijn om gegevens in de zorg veilig en efficiënt uit te wisselen. Denk hierbij aan functies zoals het beveiligen van gegevens, het identificeren van zorgverleners en patiënten, en het vastleggen van toestemming voor gegevensuitwisseling.
Deze functies zorgen ervoor dat zorgverleners en burgers op een uniforme manier gezondheidsgegevens kunnen inzien en gebruiken. Dit is belangrijk voor zowel de directe zorgverlening als voor secundair gebruik, zoals voor onderzoek en beleidsvorming.
Daarnaast zijn er gemeenschappelijke voorzieningen. Dit zijn bestaande systemen en infrastructuren die landelijk gebruikt kunnen worden om deze generieke functies te ondersteunen. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) streeft ernaar om deze voorzieningen zoveel mogelijk te combineren en optimaal te benutten.
Voorbeelden van gemeenschappelijke voorzieningen
Door gebruik te maken van deze gemeenschappelijke voorzieningen, kunnen zorgverleners en burgers erop vertrouwen dat hun gezondheidsgegevens veilig en efficiënt worden beheerd en uitgewisseld.
Mitz
Dit is een voorziening die helpt bij het vastleggen van de generieke functie toestemming voor gegevensuitwisseling. Voor het elektronisch delen van medische gegevens is veelal toestemming van de patiënt noodzakelijk. Het uitvragen en vastleggen van die toestemming gebeurt nu op veel verschillende manieren en plekken. Het gevolg is dat de patiënt geen regie heeft en geen goed overzicht heeft over welke toestemming waar gegeven is. Samen met de zorg is daarom een nieuw proces voor het registreren van deze toestemmingskeuzen ontwikkeld, waarbij iedere Nederlander zelf zijn keuzes kan invoeren en beheren via de onlinevoorziening Mitz. Zorgverleners kunnen hiermee eenvoudig controleren of een patiënt toestemming heeft gegeven voor het delen van zijn of haar gezondheidsgegevens.
Zorgadresboek
De generieke functie adressering gaat over sets van afspraken, standaarden en voorzieningen om te bepalen wat het digitale adres is waar de gegevens over een patiënt/cliënt staan en waar deze heen moeten. Verschillende landelijke zorginitiatieven, zoals de invoering van de landelijke toestemmingsvoorziening Mitz en de ontwikkelingen binnen MedMij, vragen om één digitaal adresboek van beschikbare zorgaanbieders. Belangrijk is dat alle zorgaanbieders, instellingen en faciliterende dienstverleners zelf verantwoordelijk zijn en blijven voor hun data.
Zorg-id Smart
Dit is een voorziening om te kunnen bepalen wie er inlogt en of je dan ook daadwerkelijk bent wie je zegt te zijn, ofwel: identificatie. Zorg-ID Smart is een betrouwbaar inlogmiddel om dit te doen, een andere mogelijkheid is DEZI.
We stimuleren opschaling van hybride zorg
Naast digitale gegevensuitwisseling stimuleren wij ook de opschaling van hybride zorg. Passende hybride zorg is één van de oplossingen voor het toekomstbestendig maken van de zorg. Nieuwsgierig naar onze visie op hybride zorg en AI? Kijk dan op de Goede Voorbeelden pagina van onze website.
Dit zijn de EHDS en de Wegiz
EHDS
De European Health Data Space (EHDS), is een initiatief van de Europese Unie dat bedoeld is om gezondheidsgegevens in Europa beter te delen en te gebruiken.
Het doel is om het makkelijker te maken voor zorgverleners, onderzoekers en patiënten om toegang te krijgen tot belangrijke medische informatie.
Wegiz
Wegiz staat voor 'Wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg'. Deze wet geldt vanaf 1 juli 2023 en verplicht zorgaanbieder wettelijk om zorggegevens elektronisch uit te wisselen. Het betekent echter niet dat vanaf 1 juli 2023 alle zorggegevens elektronisch uitgewisseld moeten worden. In de Meerjarenagenda Wegiz staat beschreven welke gegevensuitwisselingen prioriteit hebben. Dat zijn de Bgz (basisgegevensset zorg), eOverdracht, beeldbeschikbaarheid, medicatie en acute zorg.
Landelijke standaarden
In Nederland zijn er verschillende landelijke standaarden voor digitale gegevensuitwisseling in de zorg. Deze standaarden zijn bedoeld om interoperabiliteit tussen zorgsystemen te verbeteren en veilige en efficiënte gegevensdeling te waarborgen. De standaarden zijn nodig om de Wegiz uit te kunnen voeren. Daarnaast zorg het ervoor dat alle gemeenschappelijke voorzieningen die ontwikkeld worden zich aan dezelfde afspraken houden.
Voorbeelden van landelijke standaarden
Zorg Informatie Bouwstenen (ZIBs)
Gestandaardiseerde bouwstenen voor medische en administratieve gegevens, bedoeld om uniforme registratie en uitwisseling te ondersteunen.
Deze worden veel gebruikt in elektronische patiëntendossiers (EPD’s).
NEN-normen 7510, 7512 en 7513
Nederlandse normen voor informatiebeveiliging in de zorg:
- NEN 7510: Algemene norm voor informatiebeveiliging
- NEN 7512: Norm voor veilige uitwisseling van patiëntgegevens
- NEN 7513: Norm voor logging en verantwoording van toegang tot medische gegevens