Op zoek naar het energielek in uw organisatie

Stel je voor. Een groep bouwvakkers krijgt een project aangeboden. Ze krijgen lekker eten van hun werkgever en ze slapen genoeg. Ze mogen ideeën inbrengen, hebben goede werkomstandigheden, fijne collega’s en leidinggevenden en ook nog een mooi salaris. Op alle fronten een topbaan. Tot ze aan het eind van iedere dag gevraagd worden de muur die ze bouwden weer af te breken. Bouwvakker na bouwvakker legt het bijltje erbij neer.

Zingeving in werk

Met deze metafoor vanuit een Duits onderzoek benadrukt Rob graag het belang van zingeving in werk. Want of u nu onder een systeemplafond of in een fabriekshal werkt, het gebrek aan zingeving speelt overal. ‘Misschien is de pijn niet altijd zo expliciet als het afbreken van een gebouwde muur, maar het nutteloze gevoel is herkenbaar voor velen. Als ik een groep mensen vraag of ze weleens aan iets werkten waar vervolgens niets mee werd gedaan, gaan er eng veel handen de lucht in. Allemaal energie die verloren is gegaan. Een energielek dus’, concludeert hij. ‘Mensen willen werk dat ertoe doet. Ze hebben een natuurlijke impuls om waarde te creëren’.

Hoe duidelijk een gevoel kan zijn

Ertoe doen is een abstract begrip. Hoe herken je die zingeving bij jezelf en medewerkers? Rob probeert het te omschrijven: ‘Veel mensen hebben het gevoel van zingeving in wat je doet nog nooit ervaren. Als je het mist, voelt het niet goed, dan knaagt er iets. Maar zodra je het hebt ervaren, wil je nooit meer anders.’

Rob was aanwezig tijdens de Zilveren Kruis workshop over vitaal leiderschap en merkte dat niet alle aanwezige leidinggevenden een gevoel van zingeving in hun werk hadden. ‘Aan het begin van de workshop hoorde je; ‘ik slaap goed, ontspan genoeg, dus ik ben vitaal’. Pas nadat ik vertelde hoe ik regelmatig check of wat ik doe nog klopt met wie ik ben, realiseerden mensen zich dat dit ook vitaliteit is. Sommigen kwamen daarna naar me toe. Ze refereerden aan hun baan en zeiden: ‘eigenlijk zou ik ergens anders moeten zijn’, ‘misschien zou ik eens wat anders moeten doen’ en ‘het voelt niet goed’. Abstracte, vage taal, maar daardoor niet minder duidelijk.’

Afhakers herkennen

Vaak dwalen mensen ongemerkt af van dat wat hen zin geeft. Zo noemt Rob een promotie die een ‘logische’ vervolgstap is als voorbeeld. Iemand gaat mee in het plan van een ander en verliest zijn eigen doel uit het oog. Rob onderstreept dat dit een belangrijke oorzaak van burn-outs is en legt uit hoe je deze mensen op de werkvloer herkent: ‘Het is de medewerker die zijn werk wel doet, maar eigenlijk is afgehaakt. Hij stelt nog maar weinig vragen, is niet meer enthousiast en minder kritisch. Om dit op te lossen wordt deze medewerker vaak bijgestuurd: om beter zijn best te doen of meer betrokken te zijn bij bepaalde vergaderingen. Maar het probleem zit dieper. Wat de organisatie wil bereiken en wat die persoon wil bereiken matcht niet meer.’

Op naar de win-win

‘Als leidinggevende wil je iemand die zo betrokken en productief mogelijk is. Als je dat wil bereiken, moet je het gesprek aangaan. Om de persoonlijke doelen van een medewerker en de organisatiedoelen in lijn te brengen. Wees niet bang dat iemand op zoek gaat naar een nieuwe baan. Vertrouw erop dat mensen op hun ideale plek zetten een win-win oplevert voor organisatie en medewerker’, adviseert Rob. ‘Een team van mensen dat zingeving haalt uit zijn werk is geen utopie, maar een kwestie van in gesprek blijven. Mensen en wensen veranderen continu, dus je blijft bezig om de match tussen organisatiedoel en persoonlijke doelen te vergroten.’

Geen smoesjes

Medewerkers, leidinggevenden, ja, zelfs CEO’s - iedereen heeft persoonlijke doelen. Er is altijd iemand in je werkomgeving om mee te sparren over hoe die persoonlijke doelen beter kunnen matchen met de organisatiedoelen. Een coach, een collega of leidinggevende. Rob is overtuigd dat er niets dan winst te behalen valt: ‘Ook als je organisatie hiërarchisch is. Ook als er politiek speelt in je organisatie. Natuurlijk is het spannend en risicovol om je ontevredenheid te uiten. Maar als je iets mist in je werk, kan alleen jij er iets aan doen. Het alternatief is wachten op anderen. Dat moet je niet willen. Daarmee geef je een stukje van je geluk uit handen en leg je een belangrijk deel van je leven bij een ander neer. Bepaal je eigen acties, mensen hebben veel meer controle over hun acties dan ze zelf denken.’

Lees ook

3 tips om je energielekken op te sporen en aan te pakken