De zin en onzin van een schuldgevoel

Wat is schuldgevoel?

Volgens de Dikke Van Dale betekent het woord ‘schuld’ dat je jezelf of een ander iets verplicht bent. Bijvoorbeeld een financiële verplichting, zoals een rekening die je nog niet hebt betaald. Maar er kan ook sprake zijn van morele schuld, in de vorm van een afspraak niet nakomen. Schuld betekent ook een verkeerde daad. Eigen schuld, dikke bult, nietwaar?

Een schuldgevoel ontstaat wanneer je (vindt dat je) verplicht was iets te doen, wat je niet hebt gedaan. Maar het kan ook een omgekeerde oorzaak hebben: je hebt iets gedaan, wat je juist niet had moeten doen. Die zak met friet leegeten, bijvoorbeeld ...

Waarom voelen we ons schuldig?

Een schuldgevoel hebben: leuk is anders. Toch hebben gevoelens van spijt een functie. Dat zit zo. Wij mensen zijn sociale dieren. Samen sta je sterker en krijg je meer voor elkaar dan alleen. Doe je iets wat niet door de beugel kan? Dan lig je misschien uit de groep. Een schuldgevoel waarschuwt je dus voor je eigen gedrag en zorgt ervoor dat je niet over de grenzen van jezelf of die van een ander gaat.

Hoe zit het met de guilty pleasures?

Wat is jouw guilty pleasure? Een vette hap op vrijdagavond? Of kruip je graag met je maaltje op schoot voor de tv? Iedereen heeft wel een (onschuldig) pleziertje waar je je stiekem een beetje schuldig over voelt, of waar je je zelfs voor schaamt. Omdat je iets doet waarbij je tegelijk geluk en een schuldgevoel ervaart, koppelt je brein die gevoelens aan elkaar. Je schuldgevoel wordt daardoor gezien als een beloning en dus wil je dat 'slechte' gedrag vaker herhalen. Tadaaa, een nieuwe guilty pleasure is geboren! (Want kerstmuziek luisteren in de zomer voelt gewoon zó goed!)

Hoe laat je je schuldgevoel los?

Een schuldgevoel is dus een waarschuwing van je brein: pas je gedrag aan, anders hoor je er niet meer bij. Een nuttige en gezonde emotie, waar je in de vorm van een guilty pleasure zelfs van kan genieten. Toch kun je ook doorslaan in je schuldig voelen. Dat uit zich vaak in de vorm van zelfkritiek. Je bestempelt jezelf dan als een slecht persoon. Maar wanneer je iets slechts hebt gedaan, betekent dat niet dat je slecht bent. Dit beseft maakt het loslaten van je schuldgevoel makkelijker. Maar er is nog meer wat je kunt doen om dat schuldgevoel van je af te schudden:

Spreek je uit

Dat lucht op! Misschien kan iemand naar wie jij je schuldig voelt, dit gevoel wel bij je wegnemen.

Zeg sorry

Je excuses aanbieden is lastig, maar dapper. Zand erover en weg met dat schuldgevoel!

Vergeef jezelf

Je bent een mens, geen robot. Fouten maken doen we allemaal, en dat is niet erg. Je kunt ervan leren, ze maken je sterker. Wees daarom niet te streng voor jezelf.

Accepteer wat je niet kunt veranderen

Bedenk tot slot waar je wel en niet invloed op hebt. Kun je niks aan de situatie veranderen? Het is wat het is. Dus: laat het los, laat het gaan! Anders wordt het zoals Brigitte Kaandorp zo mooi bezingt wel een héél zwáár leven.

Welke rol speelt zelfliefde?

Ben je een hele avond aan het Netflixen in plaats van sporten? Heb je je laten gaan met een ongezonde maaltijd? Laat los dat schuldgevoel en geniet van je uitspatting. Lief zijn voor jezelf (zonder altijd maar àlle remmen los te gooien) is namelijk de sleutel tot succes. Kijk naar wat wat je wél mag en naar wat wél goed gaat. Focus je op het proces in plaats van het resultaat. Deze mindset geeft veel meer energie en motivatie. In dit artikel geven we je nog meer praktische tips om lief te zijn voor jezelf.

Gezond genieten zonder schuldgevoel

Wil jij stap voor stap bouwen aan een gezondere leefstijl? Met ruimte voor plezier en genot, zonder schuldgevoel? Start dan met Actify en ga aan de slag met gezonde gewoontes die bij jou passen.