De lessen van Olympiërs: stressbeheersing en mentale gezondheid
Geplaatst op 22 juli 2024
| Een artikel als onderdeel van Ontspannen
| 6 - 8 minuten lezen
Zoals in Europa de warmterecords deze zomer elkaar in hoog tempo opvolgen, doen ook de grote sportevenementen dat. Waar eerst de Duitse steden oranje kleurden, verovert Nederland straks Parijs voor de Olympische Spelen. Een goed moment om eens te kijken wat we van onze sporthelden kunnen leren over stressbeheersing en mentale gezondheid. Wil jij ook de kalmte leren bewaren als een echte Olympische atleet? 'Allez', lees dan snel verder!
Omgaan met druk op ‘Olympisch niveau’
Stel je eens voor: een tot de nok toe gevuld stadion, tientallen camera’s die je volgen, duizenden fans die je luidkeels toejuichen. Als Olympiër sta je onder enorme druk. Je moet bestand zijn tegen de kritiek van fans of de media en presteren om de eer van je land hoog te houden. Dat is niet niks!
Omgaan met de druk van de topsport vraagt om stalen zenuwen. En de meeste atleten hebben hun eigen technieken om kalm te blijven. Er is goed nieuws: die trucs kan ook jij in het dagelijks leven gebruiken. Op de werkvloer, als je zelf sport of gewoon om alledaagse spanning te lijf te gaan.
De kracht van verbeelding
Louis van Gaal is niet alleen bekend als succesvolle coach, maar ook door zijn opvallende uitspraken. Een van de stokpaardjes van de bondscoach van het Nederlands Elftal op het WK in Qatar, was ‘imagineren’. Als je je kan inbeelden dat je wereldkampioen kan worden, dan "we can come an end" zoals hij dat op z’n beste Engels zei.
De Franse neurowetenschapper Denis le Bihan onderzocht het effect van die verbeelding op ons brein. Met behulp van MRI-scans ontdekte hij dat elke gedachte een specifiek deel van de hersenen activeert. Zo kan zelfs je spierkracht toenemen als je denkt aan een krachtoefening! Wanneer atleten zich maar vaak genoeg inbeelden dat ze de gouden medaille gaan winnen, wennen hun hersenen aan dat idee. Daarom helpt imagineren om zo goed mogelijk voorbereid de wedstrijd te beginnen.
De les van Michael Phelps: wees overal op voorbereid
Olympisch zwemmer Michael Phelps won talloze medailles en brak het ene na het andere record. Naar eigen zeggen door de kracht van verbeelding. Hij zweert bij een speciale techniek die hij 'worst case visualisatie' noemt: óók uitgaan van de slechtste situaties. Hoewel we meestal niet graag nadenken over alles wat mis kan gaan, deed Phelps dat juist wel. Daardoor was hij altijd extreem goed voorbereid en wist hij precies wat hij moest doen als het erop aankwam.
De les van Michael Phelps is eigenlijk heel simpel: wees je bewust van wat er goed kan gaan én wat er mis kan gaan. Zo ben je in elke situatie goed voorbereid en kan je schakelen als dat nodig is. Dit helpt je aan meer rust en controle, zodat jij de gouden medaille verdient voor stressbeheersing!
Wist je dit?
Michael Phelps visualiseerde zijn zwemtijden tot op een tiende van een seconde. Hij ging zelfs zo ver dat hij voor wedstrijden bedacht wat hij moest doen als zijn zwembril stuk zou gaan en vol zou lopen met water. En tijdens de zomerspelen van 2008 gebeurde dit nog ook! Omdat hij hierover vaker visualiseerde, wist hij snel te handelen en toch een gouden plak te winnen.
Geef rust en herstel de ruimte
Ken je dat gevoel? Je hebt lekker gesport of een fijne wandeling gemaakt. En de volgende dag heb je vermoeide benen, stramme spieren of zelfs spierpijn. Dat voelt ergens best goed, want het is een teken dat je goed bezig bent geweest. Maar het is ook een duidelijk signaal dat je lichaam tijd nodig heeft om te herstellen. Ook in je hoofd heb je hier tijd voor nodig. Het is belangrijk om jezelf te beschermen tegen de drukte van het dagelijkse leven. Werk, gezin, carrière of sporten: er is altijd wel iets waar je het beste uit wil halen. Maar als je constant ‘aanstaat’, raakt je energie snel op.
Tijdens de Olympische Spelen (en in alle topsport) krijgen atleten begeleiding bij hun mentale gezondheid en leren ze het belang van lichamelijk en geestelijk herstel. Het Nederlands Olympisch Comité benadrukt zelfs dat rust en herstel bijdragen aan topprestaties van onze Olympische helden. Als zelfs atleten de tijd krijgen om op adem te komen, is dat ook voor jou een reden om af en toe rust te pakken!
Feit of fabel?
Stress slecht voor je hersenen? Niet per se! Een klein beetje stress, zoals Olympiërs voelen voor de wedstrijd, houdt je scherp en zorgt voor focus bij een presentatie, examen of sollicitatie. Maar als je te veel stress ervaart, is het tijd voor rust. Plan vaker rustmomenten in en laad jezelf op met de serie 'Meer rust en energie' in de Actify-app.
De les van Simone Biles: neem jezelf op tijd in bescherming
Simone Biles is zevenvoudig Olympisch kampioene en de grote ster van het Amerikaanse turnteam. Maar ze is misschien ook wel het beste voorbeeld van écht goed herstellen in de topsport. Tijdens de Olympische Spelen in Tokio besloot ze om enkele wedstrijden over te slaan. Kort daarna kondigde ze zelfs een volledige sportpauze aan. Ze koos bewust voor een periode van rust, herstel en vooral mentale coaching. En dit jaar keert ze terug, op zoek naar nieuw Olympisch succes!
Zelfs voor Olympiërs, zijn rust en herstel cruciaal. Door jezelf op tijd de ruimte te geven om tot rust te komen, blijf je uiteindelijk beter gefocust. Vind je het nog lastig om echt tot rust te komen? Met de mini 'Doe even helemaal niets’ zet je alle prikkels een tijdje uit. Daarna staan zelfs Olympische kampioenen versteld van jouw kalmte.
Wist je dit?
Ook Olympische atleten, zoals Simone Biles, kampen soms met een mentale blokkade. Ze noemde dit zelf de 'twisties'. Door heftig trainen of door mentale twijfels lukt een beweging ineens niet meer, terwijl dat normaal zonder problemen zou lukken. Goed herstel of mentale begeleiding zijn dan het enige medicijn.
Adem jezelf tot rust
Ook als je geen topsporter bent, zal je soms het idee hebben dat alle ogen op jou gericht zijn. Alsof alles van jou afhangt. Dat gevoel kan best vervelend zijn. Maar niet getreurd! Ook voor dit soort situaties zijn er genoeg manieren om tot rust te komen. Een belangrijk hulpmiddel zijn ademhalingsoefeningen: door bewust om te gaan met je ademhaling, ontspan je uit de drukte. Dat levert je direct rust en energie op. Probeer het uit met de mini 'Focus op je ademhaling'!
Wist je dit?
Door diep in- en uit te ademen, komt er meer zuurstof in je bloed en vertraag je je hartslag. Hierdoor nemen stressgevoelens af en krijg je meer grip je gevoelens.
De les van Novak Djokovic: accepteer je gevoelens
Geen puf voor een ademhalingsoefening? Probeer dan eens de Djokovic-methode. Novak Djokovic is Olympisch tennisser en 24-voudig Grand Slam kampioen. En hij weet als geen ander hoe je kan omgaan met stress en prestatiedrang. Zijn geheim? De negatieve gedachten erkennen en aanvaarden! Door de angst om te verliezen of te falen te accepteren, bespaarde hij energie die anders aan de mentale strijd verloren zou gaan.
Goed of slecht, emoties mogen er gewoon zijn. Zelfs een Olympische kampioen kent angst, boosheid en frustratie. Sterker nog: hoe ambitieuzer en gedreven de atleet, hoe heftiger de emoties vaak zijn. Het verschil tussen een gouden en zilveren plak zit hem in hoe goed je ermee omgaat.
Voel je je gestrest, boos, angstig of gefrustreerd? Dan is de eerste stap om die emotie te erkennen. Daardoor blijf je verbonden met jezelf. Adem vervolgens een paar keer diep in en uit – volgens Djokovic de makkelijkste manier om jezelf te resetten. Tenslotte breng je jezelf terug in het ‘hier-en-nu’ door bewust te denken aan je doel of taak. Denk aan wat je kan doen om het gewenste resultaat te behalen. Vind je dit lastig? Deze mini helpt je hierbij.
Wist je dit?
Meditatie is een belangrijk onderdeel van het trainingsschema voor veel Nederlandse Olympiërs, bijvoorbeeld voor wielrenster Demi Vollering. Door regelmatig een paar minuutjes te mediteren, blijf je in controle over stressgevoelens. Deze mini helpt je om te oefenen met mediteren.
Actify, de vitaliteitscoach
