Minicursus etiketten lezen voor een gezonde boodschappenlijst

Wat zijn de voordelen van het lezen van een etiket?

Door een etiket te lezen weet je wat je eet. De informatie op het etiket helpt je:

• Snel producten met elkaar te vergelijken, om zo een gezondere keuze te maken;
• Te bepalen of je iets wel of niet kunt eten wanneer je een voedselallergie hebt;
• Inzicht te geven of het product wel of niet duurzaam is;
• Hoe en waar je een product het beste kunt bewaren.

Welke informatie vind je op het etiket?

Op de etiketten van voedingsmiddelen vind je standaard informatie zoals een ingrediëntenlijst en een overzicht met voedingswaarden. Dit is voor alle fabrikanten verplicht en vastgelegd in de Europese wet Voedselinformatie en in de Nederlandse Warenwet. Alleen bij verse producten, zoals vleeswaren en kaas, hoeft de winkelier niet al deze informatie op de verpakking te zetten.

De ingrediëntenlijst

Wist je dat de volgorde van ingrediënten op het etiket je al veel informatie geeft? Het ingrediënt dat als eerste wordt genoemd, daar zit het meeste van in het product. Een handig trucje om te zien of je favoriete speltkoek stiekem toch meer tarwe bevat dan spelt! Verder lees je in de ingrediëntenlijst of de volgende stoffen zijn toegevoegd aan een product:

• Allergenen zijn stoffen die bij sommige mensen een allergische reactie kunnen veroorzaken. Bijvoorbeeld melk, eiwitten, ei, gluten, pinda’s en noten.
• Aroma’s geven geur of smaak aan een product. Aroma’s mogen alleen ‘natuurlijk’ worden genoemd als ze uit een natuurlijke bron komen. Kruiden en specerijen vallen niet onder de aromastoffen.
• Additieven laten een product er beter uitzien, verbeteren de smaak of zorgen ervoor dat je het langer kunt bewaren. Binnen de Europese Unie mogen alleen additieven met een E-nummer in voedsel verwerkt worden. Daarvan is in principe zeker dat ze bij normale consumptie geen gezondheidsklachten veroorzaken.

De voedingswaardetabel

De voedingswaardetabel is een handig spiekbriefje die je laat zien hoeveel kilocalorieën, eiwitten, (verzadigde) vetten, koolhydraten, suikers en zout een product bevat. Aan de hand van deze tabel kun je snel zien of een product een gezonde keuze is. Vruchtensap lijkt bijvoorbeeld een prima alternatief voor frisdrank, maar wanneer je de voedingswaardetabel checkt zie je dat je drankje net zoveel of zelfs meer suiker bevat. 

Vergelijk producten uit hetzelfde schap

En, ben je klaar om de daad bij het woord te voegen? Begin door eens twee dezelfde soort producten van verschillende fabrikanten met elkaar te vergelijken. Een leuke test om eens te kijken of je het lezen van een etiket onder de knie hebt! Je ziet op deze manier meteen de verschillen in suiker, zout, calorieën, (verzadigd) vet of de aanwezigheid van bepaalde ingrediënten. Kijk bijvoorbeeld hoeveel gram suiker per 100 ml pastasaus in merk A en merk B zit. Zo ben je de fabrikant altijd te slim af! 

Laat je niet verleiden door misleidende kreten

Hippe verpakkingen met kreten zoals ‘gezonde bron van vezels’ maken een product aantrekkelijk. Ze verleiden je om te kopen, maar vaak word je op het verkeerde been gezet. Zo betekent ‘light’ bijvoorbeeld niet dat een product suikervrij of een gezonde keuze is. Laat je niet langer om de tuin leiden en lees verder hoe je als een echte detective de waarheid aan het licht brengt.

Schuilnamen voor suiker

Ha, een product zonder suiker in het ingrediëntenlijstje! Dat moet goed zitten. Toch? Laat je niet foppen, er zijn namelijk tientallen schuilnamen voor dit zoete goedje, zoals sacharose (tafelsuiker), lactose (melksuiker), maltose (moutsuiker), glucose (druivensuiker), fructose (fruitsuiker), vruchtensap concentraat, etc. Daarnaast zie je vaak teksten op verpakkingen zoals ‘suikerarm’ of ‘light’. Dit klinkt mooi, maar dat wil niet altijd zeggen dat het de beste keuze is. Zo betekent de claim ‘light’ dat er 30% minder suikers, vetten of calorieën in zitten dan in een vergelijkbaar product. Dat betekent natuurlijk niet dat light frisdrank gezond is.

‘100% volkoren‘

Tijdens je rondje door de supermarkt kom je vast regelmatig het woordje ‘volkoren’ tegen. Koekjes, crackers, beschuit: je kunt het zo gek niet bedenken of het is volgens de fabrikant 100% volkoren. Bij volkorenbrood hoef je gelukkig niet op je hoede te zijn. Brood mag alleen als ‘volkoren’ worden bestempeld als er 100% volkorenmeel is gebruikt. Maar bij andere producten zijn de regels niet zo streng. Kijk daarom altijd naar de ingrediëntenlijst. Daar staat het percentage volkorenmeel aangegeven. Zie je naast volkorenmeel ook bloem in het lijstje staan? Dan is het product helaas niet 100% volkoren.

‘Gezonde bron van vezels‘

Vezels zijn belangrijk voor je gezondheid. Ze stimuleren een gezonde stoelgang en verlagen het risico op hart- en vaatziekten. Op veel producten zie je daarom de kreet ‘rijk aan / bron van vezels’. Zo lijkt het net als bij lightproducten een gezonde keuze, maar dit is niet altijd het geval. Soms zit er een addertje onder het gras. Een ontbijtkoek kan bijvoorbeeld veel vezels bevatten, maar bestaat in verhouding uit 10 keer zoveel suiker. Neem het woordje gezond in de kreet ‘gezonde bron van vezels’ dus met een korreltje zout en check eerst de voedingswaarden van het product.

Etiketten lezen in een notendop

Heb je het hele artikel gelezen en wil je nog even een opsomming van wat je hebt geleerd? In dit overzicht zetten we alles nog even op een rijtje:

1. Lees eerst de ingrediëntenlijst, wat vooraan staat zit het meest in het product, achteraan het minst.
2. Hoe korter de ingrediëntenlijst, hoe gezonder het product!
3. Check de voedingswaardetabel. Hieruit kun je aflezen hoeveel kilocalorieën, eiwitten, (verzadigde) vetten, koolhydraten, suikers en zout een product bevat per 100 gram of 100 ml.
4. Vergelijk producten uit hetzelfde schap. Een hetzelfde product kan per merk totaal verschillend zijn wat betreft voedingswaarden. Kijk bijvoorbeeld hoeveel gram suiker per 100 ml pastasaus in merk A en merk B zit.
5. Laat je niet misleiden door commerciële kreten als suikervrij, vetarm en bron van vezels maar check eerst het etiket. Let op schuilnamen voor suiker zoals sacharose (tafelsuiker), lactose (melksuiker), maltose (moutsuiker), glucose (druivensuiker) en fructose (fruitsuiker).

Gezonde keuzes maak je samen met Actify

Nu je weet waar je op moet letten tijdens het inslaan van je gezonde boodschappen, kan het smullen beginnen! Ontdek in de Actify app heerlijke gezonde recepten en laat je inspireren door leuke tips.