Nicolet had zoveel stress dat ze niet meer sliep

Liever lezen dan luisteren?

Voice-over: Een kwart van de Nederlanders slaapt slecht zo blijkt uit een onderzoek van het CBS. We vallen met moeite in slaap, worden midden in de nacht wakker of wel liggen naast een snurkende bedpartner. Dit is de Beter in je vel podcast, een initiatief van Zilveren Kruis. Presentator Arjen Banach praat vandaag met de zesenveertigjarige Nicolet van Nunen, eigenaar van een Bed & Breakfast en moeder van twee dochters, over hoe stress ervoor zorgt dat ze stelselmatig te weinig slaapt. Van onze andere gast, slaapexpert en auteur van hete boek Super Slapen, Floris Wauterson willen we ontzettend graag weten hoe je ervoor zorgt dat je je zenuwen de baas blijft en toch lekker kunt slapen.

Arjen:  Nicolet, welkom in de podcast. We gaan het hebben over stress in combinatie met slapen. En ik zou eigenlijk willen aftrappen met de eerste vraag; hoeveel uur heb je vannacht geslapen?

Nicolet: Vijf denk ik zoiets.

Arjen:  Vijf uur.
Nicolet: Ja. Dat is iets korter ook als wat ik normaal slaap want dan denk ik dat ik zes zesenhalf uur haal.

Arjen:  Hé en hoe komt dat denk je dat jij zoveel problemen hebt om goed te slapen.

Nicolet: Nou ik ben nooit echt een hele goeie slaper geweest, maar ik merk wel dat het onder invloed van stress ja echt een heel stuk erger wordt en erger is geworden ook de laatste jaren. Het lijkt wel of als je eenmaal als je daar gevoelig voor bent, hè dat je het een tijdje gehad hebt dan hoeft er ook maar niks te gebeuren of je hebt weer stress en je slaapt dus echt slecht.

Arjen:  Ja dus het is iets wat eigenlijk je hele leven je al een beetje achtervolgt, maar met dat er ook nog wat dingen op je pad komen die wat stress opleveren wordt het erger?

Nicolet: Ja ja dan krijg ik ook allerlei… behalve het slapen ook echt klachten ’s nachts zeg maar ervan.

Arjen:  Oké. Een klein inzichtje, wat merk je dan?

Nicolet: Nou ik word dan bijvoorbeeld een beetje trillend wakker ’s nachts. Het is net alsof je een overdosis aan energie nog hebt wat ergens je lichaam uit moet, zo.

Arjen:  En dat zorgt weer voor extra stress en…

Nicolet: Ja het is net alsof je inslaapt dan schrik je als een soort van wakker en als ik al een tijdje geslapen heb dan word ik ook wakker en dan ja dan gaat… dan trilt mijn lichaam. Ja ik kan het bijna niet uitleggen maar dat is wat er gebeurt dan.

Arjen:  Precies. En wat doe je dan aan die problemen, want ik neem aan dat ja dit houd je bezig dus je zal ongetwijfeld hebben geprobeerd wat oplossingen te vinden.

Nicolet: Ja ja yoga, allerlei apps die je kan beluisteren waardoor je beter in slaap valt en hoopt dat je rustiger bent. Ja om heel eerlijk te zijn werkt het niet echt.

Arjen:  Dus je hebt echt van alles geprobeerd maar niks blijkt echt tot een duurzame manier impact te maken.

Nicolet: Nee.

Arjen:  En slaap je dan ook nooit echt lekker of…

Nicolet: Nou ik slaap weleens lekker maar dat is echt heel zelden. Meestal slaap ik gewoon heel onrustig. Vaak wakker, duurt het een tijd tot dat ik inslaap en ja word ik vaak ook ’s ochtends vroeg al heel vroeg wakker terwijl ik eigenlijk van nature helemaal geen ochtendmens ben want als ik blijf liggen, als ik echt de tijd krijg om te blijven liggen en ik val dan in slaap ja dan kan ik in de ochtend altijd vrij goed slapen, maar dat is een beetje vreemd maar dat is wel zo.

Arjen:  Oké oké, dus eigenlijk de slaap die je misschien ’s nachts niet krijgt die probeer je dan overdag weleens in te halen?

Nicolet: Ja.

Arjen:  Door een beetje te dutten.

Nicolet: Nou daar heb ik weinig tijd voor maar als ik de kans krijg op zondag, dan slaap ik nooit zo lekker als op zondagmiddag op mijn loungebankje met een wijntje.

Arjen:  Even bijtanken.

Nicolet: Heerlijk.

Arjen:  Oh ja helemaal goed.

Nicolet: En dan slaap ik ook echt diep.

Arjen:  Dan heb je je diepe slaap te pakken?

Nicolet: Ja dat is heel raar.

Arjen:  Oké dat is interessant.

Nicolet: Ja.

Arjen:  Dan kijk ik even naar de slaapexpert Floris Wauterson, want als we het hebben over die dutjes of bijslapen op zondagmiddag misschien wel na een lekkere borrel, daar heb jij vast wat zinnigs over te zeggen.

Floris: Zeker. Dus het is een heel interessant verhaal wat ik net hoor. Nicolet heb jij ook moeite met inslapen?

Nicolet: Ja ja.

Floris: Dus wat jij doet; je hebt op drie vlakken zeg maar kun je problemen hebben met je slaap. Dat kan op vlak van …? ritme zijn oftewel je bioritme. Het kan zijn op basis van slaapdruk en het kan op vlak van arousel oftewel stressniveau zijn. En het is vaak een combinatie van de drie, het is nooit één alleen maar op het moment dat jij zeg maar problemen met slaapdruk oftewel hè moeite met inslapen maar ook met stress schuine streep arousel, dan heb je er al twee te pakken hè waar we naar zouden kunnen gaan kijken. En in dit geval is het zo: als je dus overdag gaat dutten dan haal je de slaapdruk naar beneden, wat je juist niet zou moeten doen. En daarom is in feite mensen die slaapproblemen hebben schuine streep inslaap en eventueel doorslaapproblemen zouden beter niet dutten overdag.

Nicolet: Nou ik doe het maar één keer per week hoor, dan is het ook echt nodig.

Floris: Ja. Dus en in het geval bij jou lijkt het er een beetje op dat jouw slaapfasen een beetje verstoord zijn geraakt. En belangrijk is die weer te ijken zeg maar en daar heb je allerlei methodes voor maar die zijn redelijk Spartaans.

Nicolet: Oké.

Arjen:  Maar daar willen we dan wel meer over horen…

Nicolet: Nou.

Arjen:  …, want ik doe eventjes de voorzichtige aanname dat Nicolet niet de enige is in Nederland die een stressvol bestaan heeft…

Floris: Ja.

Arjen:  … en die eigenlijk best wel een beetje ja met veel stress, met veel adrenaline door het leven gaat.

Floris: M-hm.

Arjen:  En dan is toch de vraag; hoe zorg je ervoor dat je het ergens kwijt raakt zodat je weer lekker in je bed kan stappen.

Floris: Ja het is natuurlijk zo dat slapen is een vierentwintig uurscyclus. En ik blijf dat zeggen en op het moment dat je je oogjes opendoet bepaald al hoe de rest van de dag verloopt. Ik weet niet wat je beroepshalve dot.

Nicolet: Momenteel ben ik eigenaar van een Bed & Breakfast…

Floris: Oké.

Nicolet: …, maar dit is eigenlijk wel daarvoor ontstaan zeg maar.

Floris: Ja. Dus afhankelijk hoe de dag voor jou verloopt en hoeveel stressmomenten je hebt is ook gewoon de vraag; hoeveel pauzes bouw je in gedurende de dag.

Nicolet: Ja.

Floris: En als we het hebben over arousel, dus problemen zeg maar met in dit geval stress, mensen hebben dan vaak het idee: always switch en altijd maar doorgaan doorgaan doorgaan en weinig rustmomenten inbouwen.

Nicolet: Ja.

Floris: En dat wil zeggen dat uiteindelijk aan het einde van de dag, de dagafbouw zoals die heet, dat je nog veel te hoog in je energie zit en dan…meestal kunnen die mensen wel redelijk goed inslapen maar ergens gedurende de nacht klopt het weer op en dan zijn we weer bij de dag. En dat noemen ze ook wel sensory gating. Dus dat is eigenlijk het stukje in de hersenen wat zeg maar de verbinding legt tussen de twee en tijdens de slaap moet dat lamgelegd worden, maar op het moment dat jij nog te hoog in je energie zit aan het eind van de dag, dan gaat die poort niet goed dicht en op een gegeven moment gaat die poort weer een stukje open of die blijft eigenlijk open en dan komen al die gedachtes weer binnen…

Nicolet: Ja.

Floris: … en ben je weer vertrokken. Hè dus op het moment dat je al zegt: ik ga overdag zorgen dat ik meer pauzes inbouw, hè en begin dan maar eens met vier hè, dus… en een pauze is niet op je gsm kijken. Dat is gewoon naar buiten en de wolkjes tellen en op je rug liggen en weet ik veel wat, iets doen en gewoon zonder dat je weer invloed krijgt in je brein, dan ga je al zorgen dat je aan het eind van de dag veel lager in je energie zit. Hè dat je het arouselniveau naar beneden haalt. Dat zou bijvoorbeeld al een eerste stap kunnen zijn voor mensen. En nogmaals ik kan het niet helemaal beoordelen. Je zegt je hebt al heel veel geprobeerd, hoelang heb je bijvoorbeeld yoga gedaan?

Nicolet: Dat doe ik nog steeds en dat doe ik nu al een jaar of vier vijf.

Floris: Oké en dat één keer in de week of meerdere keren?

Nicolet: Ja dat ligt, dat hangt nu een beetje af van de seizoenen want het is in de zomer een stuk drukker dus dan heb ik minder tijd.

Floris: Ja ja.

Nicolet: Zeg maar in de zomer is het misschien één keer in de week.

Floris: Ja.

Nicolet: En normaal probeer ik wel drie vier keer in de week…

Floris: Yoga te doen.

Nicolet: … probeer ik dat te doen.

Floris: En doe je iets van meditatie?

Nicolet: Ja dat probeer ik wel maar ik vind dat dus wel heel erg lastig, want ik herken dat namelijk ook, mijn hersenen staan nooit helemaal uit. Heel soms wel maar vaak niet.

Floris: Er is trouwens een heel mooi boek van Tony Crabbe over verschenen, dat heet Nooit meer te druk. Daar staan ongelofelijk goeie tip is, hoe je zeg maar nieuwe routines kunt integreren in je bestaande leven. Dat is zeker een hele leuke tip om eens wat meer… er zit ook een werkboek trouwens bij mocht dat een uitdaging zijn. En daar wordt heel duidelijk ook omschreven hoe je een nieuwe gewoonte naast een bestaande zet. En heb je ook al eens iets gedaan van cognitieve gedragstherapie?

Nicolet: Nee. Nee niet voor dat zeg maar.

Floris: Nee want in je inleiding zei je ook hè als kind sliep ik altijd al slecht.

Nicolet: Ja ja.

Floris: Is dat dan één op één door te trekken naar de situatie waar je nu inzit?

Nicolet: Oh nee dat denk ik eigenlijk niet. Nee nee want ik sliep als kind was inslapen echt lastig.

Floris: Ja.

Nicolet: En als ik dan sliep, sliep ik wel heel vast.

Floris: M-hm.

Nicolet: Nee dat heeft… nee dat heeft niks te maken denk ik met nu. Nu is echt, ik merk het gewoon, in het begin dacht ik van: nou ik ben nog niet zo heel oud maar de overgang. Je gaat allerlei dingen denken…

Floris: Ja.

Nicolet: … die buiten dat echte dingetje zitten zoals stress zeg maar.

Floris: Ja.

Nicolet: Dus je gaat allerlei dingen zoeken. En op een gegeven moment dacht ik van: ja dit is wel stress, want als de stress weg is dan slaap ik beduidend beter.

Floris: Ja.

Nicolet: Ik zal niet zeggen dat ik dan nog steeds dat ik dan… ik bedoel mensen slapen als een blok en die worden de volgende ochtend wakker, maar dan slaap ik wel heel veel beter.

Floris: Ja.

Nicolet: En stress is gewoon echt iets wat in mij zit hè.

Floris: M-hm.

Nicolet: Dus stress is niet de hoeveelheid werk die ik verricht op een dag, want daar heb ik geen last van.

Floris: Ja.

Nicolet: Het is echt dingen waar ik mij druk om maak. Het lijkt wel alsof je eenmaal heel erg getrest bent geweest dat het heel snel jouw lichaam dat weer van jou oppakt of zo.

Floris: Ja maar de kunst is natuurlijk dat dan… het is een overtuiging die er een beetje ingesleten is.

Nicolet: Ja ja.

Floris: Het kan gedrag zijn maar het kan inmiddels ook een kernovertuiging geworden zijn. En dan is de vraag…

Nicolet: Ja.

Floris: … hoe kunnen we dat op een gegeven manier hè ompolen.

Nicolet: Ja.

Floris: En bijvoorbeeld cognitieve gedragstherapie werkt daar heel erg goed op.

Nicolet: Ja.

Floris: In de regel heb je maar een zes tot negen sessies nodig…

Nicolet: Ja.

Floris: … om te bepalen hè hoe waar is het wat jij denkt.

Nicolet: Ja.

Floris: En daar begint het. En dan is het hoe nuttig is het dat jij dit denkt.

Nicolet: Ja.

Floris: Wat heeft het voor effect in je leven. En dan een tweede wat we gaan doen, dan ga je naar nieuwe gedachtes toe hè, dus naar nieuwe overtuigingen toe. En dan gaan we hetzelfde doen. Gaan we kijken: hoe waar is het als je dit zou gaan denken, dus alternatief van wat je nu denkt.

Nicolet: Ja.

Floris: En hoe nuttig is dat. En het is heel interessant om daar in jouw geval mee aan de slag te gaan.

Nicolet: Ja ik geloof… ik denk dat dat inderdaad wel zou kunnen werken.

Floris: Ja.

NICOLETTE       Ik heb ooit weleens een boekje gelezen, daar stond bijvoorbeeld in dat je ook niet moet gaan liggen kijken op de klok. Dat deed ik dus bijvoorbeeld heel erg.

Floris: Ja.

Nicolet: Dan dacht ik: nou ik heb nog maar vier uur te slapen, ik heb nog maar drie uur te slapen.

Floris: Ja.

Nicolet: Sinds ik daarmee gestopt ben, ben ik niet meer zo moe ’s ochtends…

Floris: Ja.

Nicolet: … want dan dacht ik: ja ik heb maar drie uur geslapen.

Floris: Ja.

Nicolet: Nu kijk ik niet meer…

Floris: Ja.

Nicolet: … en dan denk ik: ik zie het wel.

Floris: Ja.

Nicolet: Dus dat is wel een beetje…

Floris: Ja en daar zit ook nog een keer het stuk van slaapmisconceptie hè…

Nicolet: Ja.

Floris: … dus het kan zijn dat jij maar vijf uur slaapt maar toch fit en uitgerust bent maar denkt dat het niet zo is.

Nicolet: Dat heb ik ook weleens. Dan denk ik: ik heb niet geslapen maar ik denk ik moet wel geslapen hebben…

Floris: Ja.

Nicolet: … want ik heb ook iets gedroomd vannacht dus dan slaap je.

Floris: Ja.

Nicolet: Ja.

Floris: Hè dus het is heel erg belangrijk denk ik in jouw geval de durf te hebben om meer naar je eigen gedachtes te kijken en waar je jezelf een beetje op het verkeerde been zet of in het verleden hebt gezet.

Nicolet: Ja. Mag ik iets vragen? Dat trillen is dat echt iets wat je vaker hoort of…

Floris: Nou je hebt de extreme of je hebt verschillende vormen daarvan: restless legs hè dus…

Nicolet: Ja.

Floris:… het bewegende benensyndroom heb je. Dan heb je ook nog PLMD, dus dat zijn limbic movements wordt dat ook wel genoemd. Dus dat zijn mensen die echt zeg maar een beetje spasmen hebben met hun lichaam op het moment dat ze ook liggen te slapen. Ik weet niet of het bij jou af en toe eens een keertje is of dat het meer geregeld…

Nicolet: Nee als ik echt een tijdje stress heb…

Floris: Ja.

Nicolet: … dan heb ik dat een tijdje achter mekaar en dat duurt dan een tijd voordat het weer weg is.

Floris: Ja.

Nicolet: Het zijn geen bewegingen.

Floris: Nee.

Nicolet: Het is echt het trillen lijkt wel…

Floris: Het trillen van je lichaam.

Nicolet: … alsof het in mijn spieren zeg maar zit…

Floris: Ja.

Nicolet: … of in mijn zenuwen. Ja ik kan het niet uitleggen natuurlijk.

Floris: Ja maar goed het is een uiting van het lichaam dat je ergens over je grens heen gegaan bent.

Nicolet: Ja.

Floris: En dat komt dan tot uiting met je lichaam te ontspannen. En het is veel belangrijker gedurende de dag…

Nicolet: Ja.

Floris: … die ontspanningsmomenten in te bouwen. Wat ik al eerder vertelde dat je niet te hoog in je energie zit aan het einde van de dag.

Nicolet: Ja.

Floris: Dat zorgt ook weer voor niet alleen adrenaline…

Nicolet: Ja.

Floris: …, maar ook voor het verhoogd cortisolniveau. En long term als je het heel erg zwart-wit gaat bekijken, zou je ook last kunnen gaan krijgen van een bijnieruitputting bijvoorbeeld hè. En dan heb je dus dat de cortisol en…

Nicolet: Ja.

Floris: … de adrenaline helemaal door de war begint te lopen.

Nicolet: M-hm.

Floris: En dat zijn bijvoorbeeld ook mensen die slaapproblemen krijgen en dan adrenaline op het verkeerde moment van de dag in hun lichaam krijgen.

Nicolet: Ja ja.

Floris: Hè dus uiteindelijk is het gewoon belangrijk ook hier weer je levensstijl…

Nicolet: M-hm.

Floris:… een beetje te gaan aanpassen en te kijken wat zijn dan de grote dominostenen, want het is een heel breed spectrum en dan… je hebt al een heleboel dingetjes ook gedaan. Voor mijn gevoel ligt jouw grootste kans zeg maar om echt een beetje aan je mind te gaan sleutelen.

Nicolet: Ja.

Floris: En daar wil ik ook nog een kanttekening bij maken. Wij zijn natuurlijk in een wereld dat we heel erg cognitief bezig zijn, maar sommige dingen kun je niet in het hoofd oplossen. Die moet je zeg maar in het lichaam oplossen.

Nicolet: Ja.

Floris: Dan kom je weer op een andere hè vorm van therapie waar sommige mensen niet zo voor openstaan, maar het kan ook zijn dat je ooit in het verleden ergens een trauma hebt gehad wat je niet verwerkt hebt en wat een rol speelt. En dat kun je niet in het hoofd oplossen.

Arjen:  Dat is echt diep.

Nicolet: Ja het is natuurlijk niet iets wat alleen mijn slaap belemmert hè.

Floris: Nee…

Nicolet: Dit belemmert mij als persoon…

Floris: … uiteraard.

Nicolet: … soms natuurlijk ook hè.

Floris: Ja absoluut, maar er zijn heel veel meer wegen die naar Rome leiden, alleen vaak ken je de mogelijkheden niet.

Nicolet: Nee.

Floris: En natuurlijk op internet kan je een heleboel vinden.

Nicolet: Ja precies ja, ja dan kom je wel een beetje bij de bovenkant…

Floris: Precies. Nicolet: … ja.

Floris: Dus maar dit is niet een route die je meteen door iemand bewandeld wordt.

Nicolet: Nee.

Floris: En het kan zijn dat je niet eens meer weet dat je het hebt meegemaakt, heel ver weggestopt, maar op het moment dat je dat kunt transformeren kan het ook heel goed zijn dat je van dat stressniveau af bent.

Nicolet: Ja ja.

Arjen:  Het is natuurlijk een moeilijk maar ook een beetje een zwaar onderwerp Floris, maar wel belangrijk denk ik om in slaap te komen.

Floris: Ja.

Arjen:  Omdat we richting het einde gaan zou ik hem toch nog een beetje luchtig willen afsluiten want je zegt: ontspannen is echt belangrijk voor slaap. En nou kan je natuurlijk voor het slapen gaan kan je die ontspanning krijgen door mindfulness meditatie…

Floris: M-hm.

Arjen:  …, maar er is toch ook nog één ander onderwerp waarvan ik toch wel erg benieuwd ben waarvan vaak toch wel wordt gezegd het is ontspannend en dat is seks.

Floris: Ja.

Arjen:  Hoe werkt dat voor…

Floris: Ja geweldig.

Arjen:  … het slapen gaan.

Floris: Mooi, mooi dat je dat aanspreekt.

Arjen:  Is dat een goed middel?

Floris: Seks is een supermiddel in die zin, je moet altijd een beetje differentiëren, je moet altijd daarin een beetje genuanceerd hè antwoorden, maar tijdens een orgasme.

Arjen:  Ja.

Floris: Ik heb het niet over masturberen of dat soort dingen, maar tijdens een orgasme komt een cocktail van hormonen vrij.

Arjen:  Ja.

Floris: Stofjes in je lichaam die heel erg ontspannend en relaxerend werken. De belangrijkste is Prolactine hè dus dat is eigenlijk waarom als een man klaargekomen is om het zo maar even te zeggen…

Arjen:  Ja.

Floris: … dat die meteen in slaap valt…

Arjen:  Die is weg.

Floris: …, want ja want dat is gewoon klaar, maar ook Oxytocine …?  hè er komen een aantal hele belangrijke hormonen vrij die heel ontspannend werken. En daarbij is het gewoon een supermiddel om lekker te slapen.

Arjen:  Ja. En voor vrouwen ook zo, want ik heb het idee dat vrouwen nog weleens juist weer in één keer helemaal springlevend kunnen zijn.

Floris:  Die kunnen… dat zei ik ook, dus je moet genuanceerd zijn.

Arjen:  Ja.

Floris: En je moet het ook dat ze dan actiever en meer wakker worden, maar ook voor vrouwen is het absoluut ontspannend en dan duurt het wellicht ietsje langer voordat ze inslapen maar het werkt zeer zeer relaxerend.

Arjen:  Ook een vorm van mindfulness.

Floris: Absoluut.

Arjen:  Ja. Mooi.

Floris: Ja een bijzondere vorm misschien wel ja.

Arjen:  Ja maar misschien wel als belangrijkste inzicht, dat je het eigenlijk niet zozeer voor het moment dat je het bed instapt moet gaan pakken, maar eigenlijk ook weer gedurende de dag door moet je eigenlijk die momenten van ontspanning wel inbouwen.

Floris: Dat is superbelangrijk.

Arjen:  Ja.

Floris: Ja en minstens vier pauzes.

Arjen:  Gaan we die meenemen.

Arjen:  Ja.

Nicolet: Ja.

Arjen:  Nicolet, Floris mag ik jullie hartelijk bedanken…

Floris: Graag gedaan.

Arjen:  … voor jullie bijdrage.

Floris: Ja.

Arjen:  En richting de luisteraars: pak die momenten van ontspanning en dan hopen we je bij een volgende podcast weer helemaal fit te mogen begroeten. Check.

Voice-over:      Een goede gezondheid is belangrijk. Goed slapen helpt daarbij. Wil je meer weten over slaap, neem dat een kijkje op de website van Zilveren Kruis. Ga naar ZK.nl/slaap voor meer informatie, podcasts en tips om beter te slapen. Ga dus snel naar ZK.nl/slaap.