Gezonde keuzes maken

Van jager naar gemakszoeker

Om beter te begrijpen waarom we keuzes voor gezond en ongezond voedsel maken, neemt Jasper ons mee terug naar de nieuwe steentijd. Jasper: ‘Ongeveer 10.000 jaar voor Christus is ons eetpatroon erg veranderd, want toen zijn we van jagers en verzamelaars, boeren geworden. We zijn meer granen gaan eten, veel meer eentonig voedsel en we leerden onszelf hoe we voedsel moesten opslaan. 

De volgende grote verandering in ons eetpatroon is tijdens de industriële revolutie geweest. Toen zijn we meer suiker gaan eten en meer gefabriceerd voedsel. In de laatste 100 jaar hebben we weer een enorme sprong genomen; het is voor voedselfabrikanten minder belangrijk wat voedsel doet met de energie van mensen, we kijken vooral naar een manier om eten zo aantrekkelijk en verslavend mogelijk te maken.’

Geduld is een schone zaak

Met het groeiende aanbod van ongezond eten in de supermarkt, groeit ook het gat tussen mensen die het kunnen weerstaan en de mensen die dat niet kunnen. Jasper: ‘Dit komt doordat mensen met veel zelfbeheersing een sterke prefrontale cortex hebben. Dat is dat deel in je hersenen dat zegt;  ‘oh, mijn instinct zegt dat ik het moet doen, maar ik doe het even niet’. Mensen met een sterke prefrontale cortex blijken gezonder, gelukkiger en zelfs succesvoller te zijn. 

Dit is ook bewezen door een leuk onderzoek; de marshmallow-test. Een kind krijgt een marshmallow aangeboden en mag kiezen: ‘eet deze nu op, of wacht even en je krijgt er straks twee.’ Wat zal het doen? De kinderen die de beloning konden uitstellen, ontvangen uiteindelijk meer. 20 à 30 jaar later hebben ze gekeken waar deze kinderen nu in hun leven staan en wat blijkt? Mensen die het konden weerstaan zijn succesvoller, gezonder en gelukkiger. Gelukkig is dit voor iedere medewerker haalbaar, want zelfbeheersing is te trainen en jij als werkgever kan ze hierbij helpen.’

De training

Hoe kun je als werkgever je medewerkers helpen om hun zelfbeheersing te trainen? Jasper: ‘Wat ik heel interessant vind bij gedragsverandering is dat het zoveel voorkomt dat we ‘a’ zeggen en ‘b’ doen. ‘Vanaf aanstaande maandag ga ik gezond eten.’ Maar dan ga je dinsdag bij je bij vrienden voetbal kijken en heb je toch drie bier gedronken. Terwijl je je zo stellig had voorgenomen het vanaf nu niet meer te doen. Het is eigenlijk tegen jezelf kunnen zeggen: ‘blijkbaar is er iets in mij dat toch liever dat ongezonde doet dan het gezonde.’ En als je daar met je medewerkers over in gesprek kunt, door ze eerlijk naar zichzelf te laten kijken, dan zetten ze de eerste stap naar echte verandering.

Vervolgens is het belangrijk dat medewerkers zichzelf de vraag stellen; ‘hoe ga ik om met het feit dat ik telkens voor het ongezonde kies in plaats van het gezonde?’. Je kunt hiervoor ook gewoon simpele conditionering doen. Belonen en straffen werkt als een trein. Als wij nu afspreken dat als ik elke dag minimaal 10.000 stappen zet, ik je 1000 euro geef. Ik stuur je elke dag een screenshot van mijn 10.000 stappen. Heb ik het een dag niet gedaan, dan wil ik dat je die 1000 euro uitgeeft aan iets dat heel snel afneemt in waarde. Nou reken maar dat ik jou elke dag een screenshot stuur. Dit soort trucjes werken heel goed om die gedragsverandering te kickstarten totdat het deel van je identiteit wordt.’

Klein en experimenterend

Maar hoe kun je experimenten stimuleren onder medewerkers? Volgens Kevin Weijers in onze podcast 1000 stappen, kan je als leidinggevende bijvoorbeeld een aantal mensen binnen je team uitkiezen waarvan je zegt: ‘Volgens mij hebben deze mensen een nieuwsgierige houding of zouden zij wel eens een keertje wat willen proberen,’ en dan vervolgens één-op-één met hun daar het gesprek over aan te gaan en te vragen: “Is er iets waar je nieuwsgierig naar bent? Is er iets waarvan je denkt dat het anders kan of dat het slimmer kan en hoe zouden we dat met elkaar eens kunnen testen?” Niet meteen groots en meeslepend, maar juist wat meer klein en experimenterend. Zo kun je in het kader van voeding denken aan een challenge om samen met collega’s meer water te drinken of de dag te starten met fruit.