Social media en prestatiedruk: waarom jongeren zoveel druk voelen

Wat is prestatiedruk?

Prestatiedruk betekent dat je het gevoel hebt dat je altijd goed moet presteren. Op school, op het werk, met sport of zelfs op social media. Prestatiedruk hoeft niet altijd negatief te zijn. Een gezonde hoeveelheid druk kan goed werken en voor betere prestaties zorgen. Het wordt wel een probleem als de druk te hoog wordt en lang duurt.

Volgens onderzoek voelt 64% van de jongeren prestatiedruk door verwachtingen vanuit de maatschappij. Social media spelen daar een grote rol in.

De invloed van social media op prestatiedruk

Van bekende personen tot influencers en je vrienden. Het lijkt alsof iedereen op social media zit. Als je zelf kan kiezen wat je plaatst, dan kiezen veel mensen ervoor om alleen de mooie dingen te plaatsen. Het perfecte plaatje en succesverhalen maken social media aan de ene kant inspirerend. Maar het is ook vermoeiend. Word jij ook miljonair voor je 25e? Ga je elk jaar een paar keer op vakantie? Of wil jij het mooiste meisje van de klas zijn, dat veel likes op haar posts krijgt? Social media kan je ook laten zien wat je níet hebt. Dit kan je dan druk of een ongelukkig gevoel geven.

Wat je niet moet vergeten, is dat je vooral de mooiste kanten van iemands leven ziet en wat iemand kiest om te delen. Dat lijkt misschien ‘gewoon’, maar dat is het niet. Wouter legt uit: “Jongeren krijgen op social media de boodschap mee dat succes maakbaar is. Je moet het allemaal zelf waarmaken. Daardoor ontstaat de druk om continu te presteren. Wat jongeren online zien, vormt hun beeld van wat normaal is. En dat beeld ligt vaak veel hoger dan wat haalbaar is. Jongeren vergelijken zichzelf constant met wat ze online zien. Ze denken: ik moet dat ook kunnen. Maar ze zien alleen het eindresultaat en niet de (zware) weg ernaartoe."

Uit onderzoek blijkt dat jongeren prestatiedruk ervaren

• Een op de drie jongeren zegt dat die het gevoel heeft iets te moeten bereiken voor hun 25e.
• 62% van de jongeren voelt zich minder blij met hun eigen leven na het zien van perfecte beelden op social media.
• 30% van de jongeren voelt zich weleens onzeker, verdrietig of depressief na het gebruik van social media.

Gevolgen van prestatiedruk

De gevolgen van langdurige prestatiedruk kunnen zowel lichamelijk als geestelijk zijn. Als jongeren steeds het gevoel hebben te moeten presteren, dan kan dit leiden tot bijvoorbeeld stress en angstgevoelens die niet over gaan. De angst om niet aan verwachtingen te voldoen, kan verlammend werken en prestaties juist negatief beïnvloeden.

Langdurige prestatiedruk kan zorgen voor

• slecht slapen
• concentratieproblemen 
• faalangst of uitstelgedrag
• somberheid en stress
• minder zelfvertrouwen
• lichamelijke klachten, zoals hoofdpijn of buikpijn 
• verhoogde hartslag en bloeddruk

Hoe ga je gezonder om met prestatiedruk?

Voel je prestatiedruk door wat je op social media ziet? Je bent niet de enige. Gelukkig kun je er iets aan doen. Wouter raadt aan om bewuster te scrollen en zelf het algoritme te beïnvloeden. Volg mensen die je een goed gevoel geven. Neem ook pauze van je scherm, praat over hoe je je voelt en stel haalbare doelen voor jezelf.

Wil je praktische tips? Bekijk dan het artikel Wat als social media je onzeker maken. Tips van een expert.

Gevangen in je feed

Social media zijn niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Hoe komt het dat social media zo’n grote invloed op ons leven hebben? Zilveren Kruis wil jongeren helpen om zich sterker te voelen en hun digitale gewoontes aan te passen. In de podcast Gevangen in je feed bespreekt Doortje Smithuijsen met gasten hoe social media hun leven langzaam overnamen en vooral: hoe je de controle weer terug kan pakken.

Bronnen:
Netwerk Mediawijsheid (2024) – Onderzoek Gezond Schermgebruik.
Siebers et al. (2024) – Jongerenonderzoek naar schermtijd en concentratieproblemen.
UNICEF (2024) – Onderzoek naar sociale media en mentale gezondheid bij jongeren.