Social media en je brein: waarom stoppen met scrollen zo lastig is

Zo houden social media je aandacht vast

Apps zoals Instagram, TikTok en YouTube gebruiken een algoritme. Dat is een slim systeem dat onthoudt waar jij naar kijkt. Vind je één kattenfilmpje leuk? Dan krijg je er nog tien. En voordat je het weet, zit je in een stroom vol katten, schattige hondjes of dansende mensen.

Volgens Wouter werkt dat heel verleidelijk: “Je denkt dat je zelf kiest wat je ziet, maar het algoritme kiest met je mee. Daardoor krijg je vooral dezelfde soort beelden te zien. Het lijkt alsof iedereen er zo uitziet of zo leeft.” Dat kan leuk zijn, maar ook een probleem worden. Want je ziet minder verschillende dingen en raakt soms verstrikt in negatieve berichten.

Waarom is met social media stoppen zo moeilijk?

Social media zijn gemaakt om je aandacht vast te houden. Je krijgt steeds nieuwe prikkels: het ene moment zie je iets grappigs, dan weer iets saais – net als bij een spelletje. Die afwisseling maakt het spannend. Je weet nooit wat er komt en dat maakt stoppen lastig.

Achter elke app zit een slim algoritme dat onthoudt wat jij leuk vindt. Hoe langer je blijft scrollen, hoe beter de app je leert kennen. En hoe meer advertenties je te zien krijgt. “Die platforms verdienen geld met jouw aandacht", legt Wouter uit. “Alles is erop gericht om je zo lang mogelijk binnen te houden.” 

Elke like of video geeft je hersenen een klein beetje dopamine. Dat is een stofje dat je een goed gevoel geeft. Wouter: “Je brein houdt van beloningen. En als je niet weet wanneer de volgende leuke video komt, dan blijf je kijken. Dat maakt social media verslavend.”

Zo ontstaat een patroon dat moeilijk te doorbreken is. “Je brein leert: dit voelt goed, dus dit wil ik vaker. En op een gegeven moment voelt het alsof je geen keuze meer hebt”, legt Wouter uit. “Het is geen gebrek aan wilskracht van jou. Het ligt aan hoe die apps in elkaar zitten.”

Wil je weten hoe je minder op je telefoon zit? Lees dan het artikel Telefoonverslaving? Dit kan je doen volgens een expert.

Wat zijn de gevolgen van te veel scrollen?

Als je elke dag veel op social media zit, dan kan dat je geestelijke gezondheid beïnvloeden. Wouter zegt: “Je ziet steeds hoe anderen leven en dan ga je vergelijken. Dat kan ervoor zorgen dat je minder tevreden bent over je eigen leven. Helemaal stoppen hoeft niet, maar je kunt wél leren hoe je beter met social media omgaat. Kleine keuzes maken al een groot verschil.”

Uit onderzoek blijkt:

• 62% van de jongeren voelt zich minder blij na het zien van perfecte beelden op social media;
• 77% van de jongeren heeft moeite met concentreren door hun telefoon;
• 84% van de mensen gebruikt hun telefoon vlak voor het slapengaan. Daardoor slaap je vaak slechter.

Je smartphone de baas

Social media en schermen zijn niet meer weg te denken. Jongeren zitten gemiddeld meer dan vier uur per dag op social media. Dat kan zorgen voor stress, slaapproblemen en een negatief zelfbeeld. Zilveren Kruis helpt jongeren om daar bewuster mee om te gaan. Pak de controle terug over je geestelijke gezondheid met de online zelfhulpmodule van Mirro. Met praktische tips, uitdagende oefeningen en inspirerende ervaringsverhalen krijg je de controle over je eigen smartphonegebruik in handen.