Telefoonverslaving? 10 tips van een expert

Even je telefoon checken. Eén bericht, één filmpje … en ineens zijn er 20 minuten voorbij. Herkenbaar? Je bent niet de enige. Social media en apps zijn zo gemaakt dat je blijft scrollen. Maar waarom is stoppen zo moeilijk? En wat doet het met je hoofd als je de hele dag aan op je scherm kijkt? Gedragswetenschapper Wouter van den Bos legt uit hoe social media je aandacht vasthouden. En wat je kunt doen om je schermtijd te verminderen.

Ben je echt verslaafd aan je telefoon?

Wat is een telefoonverslaving? Veel mensen noemen zichzelf ‘verslaafd aan hun telefoon’. Maar volgens Wouter is dat niet altijd terecht: “In de wetenschap gebruiken we het woord ‘verslaving’ niet zomaar. Vaak gaat het om overmatig gebruik: mensen zitten te veel op hun telefoon. Daardoor slapen ze minder of kunnen ze zich slechter concentreren. Maar dat betekent niet meteen dat ze echt verslaafd zijn.” Wel kan het voelen alsof je geen controle meer hebt. En dat kan vervelend zijn.

Wat zijn de gevolgen van een telefoonverslaving?

Te veel op je telefoon zitten heeft meer gevolgen dan je denkt. Het kan je hele dag beïnvloeden.
  • Concentratieproblemen – 77% van de jongeren heeft moeite om zich op een taak te richten door hun telefoon.
  • Onzeker door social media – 62% voelt zich minder blij met hun eigen leven na het zien van perfecte beelden op bijvoorbeeld Instagram, Snapchat of TikTok.
  • Ongemerkt tijdverlies – Scrollen slokt uren op die je anders aan leuke of nuttige dingen kunt besteden.
  • Sociale druk – 53% van de mensen voelt zich zó verplicht om bereikbaar te zijn, dat ze hun telefoon zelfs mee naar de wc nemen.
  • Slaapproblemen – 84% gebruikt zijn telefoon vlak voor het slapengaan, wat kan zorgen voor slaapproblemen.

Waarom is stoppen met social media zo moeilijk?

Stoppen met social media voelt soms bijna onmogelijk. En dat is geen toeval. Apps zijn zo ontworpen dat je nieuwsgierig blijft. Je krijgt steeds nieuwe video’s, berichten of likes. Dat geeft je hersenen een kleine beloning.

“Social media zijn gemaakt om je aandacht zo lang mogelijk vast te houden”, zegt Wouter. “Hoe langer jij blijft scrollen, hoe meer de app over jou leert. En hoe beter die je kan blijven prikkelen.”

Het is net als  als bingewatchen je begint aan één video en voor je het weet ben je een uur verder. Het verschil? Bij een serie zit er een duidelijk begin en eind aan een aflevering. Social media blijven maar doorgaan, zonder pauze. Wouter benadrukt: “Je hebt niet altijd een zwakke wil als je blijft scrollen. Die apps zijn gewoon ontzettend goed in hun werk.”

Hoe kom je van je telefoonverslaving af?

Wil je echt minder op je telefoon zitten? Dan is het belangrijk om gewoontes te doorbreken en jezelf duidelijke grenzen te geven. Wouter legt uit: “Het helpt om vaste regels in te stellen. Zo maak je het makkelijker om je gedrag te veranderen.”

10 tips om minder op je telefoon te zitten

Welke gewoontes gaan het grootste verschil maken voor jou? De onderstaande tips gaan je helpen om minder op je telefoon te zitten. Wil je een geheugensteuntje? Kies dan 5 tips, hang die goed in het zicht en kijk er elke ochtend even naar. Of maak een afstreeplijst en probeer elke week een tip te gebruiken. Zo kan je gezonde gewoontes beetje bij beetje aanleren.

  1. Zet meldingen uit – Zo word je minder afgeleid.
  2. Leg je telefoon weg – Uit het zicht is uit je hoofd.
  3. Stel een tijdslimiet in – Gebruik de instellingen op je telefoon.
  4. Gebruik hulpapps – Forest, StayFree of One Sec kunnen je helpen.
  5. Maak afspraken – Zoals: geen telefoon na 21.00 uur.
  6. Verwijder afleidende apps tijdelijk – Doorbreek de gewoonte.
  7. Scrol bewust – Niet uit verveling, maar alleen als je het écht wilt.
  8. Geen telefoon tijdens eten of het werk – Zo ben je meer aanwezig.
  9. Zoek een alternatief – Ga wandelen, sporten of iets creatiefs doen.
  10. Blijf volhouden – Hoe vaker je oefent, hoe makkelijker het wordt.

Hoeveel schermtijd is gezond?

Er is geen perfecte hoeveelheid schermtijd die voor iedereen werkt. Het gaat vooral om het evenwicht tussen online en offline. Toch wordt voor jongeren vaak een richtlijn van maximaal twee uur schermtijd per dag geadviseerd. “Gebruik je je telefoon zoveel dat slaap, school of contact met anderen eronder lijdt? Dan is het tijd om iets te veranderen”, legt Wouter uit.

Word je smartphone de baas

Wil je je schermtijd verminderen en minder op je telefoon zitten? Zilveren Kruis helpt jongeren en volwassenen om dat evenwicht terug te vinden. Zo kan je op onze pagina Social minderen zien hoeveel tijd van je leven jij nog op je telefoon zit. Wil je minder op je telefoon? Dan kan de Mirro-cursus Je smartphone de baas inzicht geven in je gebruik. Je leert ook om bewuster om te gaan met je smartphone.

Wouter van den Bosch

Dit artikel is geschreven in samenwerking met dr. Wouter van den Bos. Wouter is gedragswetenschapper. Hij onderzoekt hoe jongeren beslissingen nemen en leren in een wereld vol sociale prikkels. Hij is verbonden aan de Universiteit van Amsterdam en bestudeert de invloed van technologie en sociale media op de ontwikkeling van jongeren.

schrijvende hand

Redactie Magazine